ΣΗΜΕΡΙΝΗ 19.9.05
Η απειρία έβλαψε τελικά τους πατατοπαραγωγούς
Η πολυδιάσπαση των πατατοπαραγωγών, κύριος αρνητικός παράγοντας για τις δυσκολίες στην εμπορία
Aβέβαιο προδιαγράφεται από πολλούς το μέλλον της πατατοκαλλιέργειας στην Kύπρο.
O Πρόεδρος του Δ.Σ. του Συμβουλίου Εμπορίας Πατατών, ο Νεοκλής Τσαππής, αναλύει τους λόγους της αποτυχίας στην εμπορία των πατατών εαρινής εσοδείας.ΣΕΚΠ:Μόνο με την ενότητα θα αντιμετωπισθούν προβλήματα
ΤΟΥ ΠΑΜΠΟΥ ΒΑΣΙΛΑ
Η κυπριακή πατατοκαλλιέργεια δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει, μετά από 40 χρόνια μονοπωλιακού καθεστώτος, το έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τούτο δε, οδήγησε στην πολυδιάσπαση των πατατοπαραγωγών. Παρά την εκστρατεία που ανέλαβε το Συμβούλιο Πατατών κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου 2003 - Μαΐου 2004, δεν έγινε κατορθωτή η ενότητα δράσης των παραγωγών, ακριβώς γιατί δεν είχαν γίνει αντιληπτές οι νέες συνθήκες που θα επικρατούσαν με την ένταξή μας στην ΕΕ.Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Πατατών Νεοκλής Τσαππής αναλύει τους λόγους που οδήγησαν στην αποτυχία της εμπορίας των πατατών εαρινής εσοδείας και απαριθμεί τους παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, ώστε να μην επαναληφθεί αυτή η ανεπιθύμητη κατάσταση.ΕΡ: Σε ποιους παράγοντες οφείλεται η φετινή αποτυχία στην εμπορία των πατατών εαρινής εσοδείας;ΑΠ: Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρέασαν αρνητικά τη διάθεση των κυπριακών πατατών. Η εμπορία των πατατών είναι πάρα πολύ δύσκολη υπόθεση και εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες. Ο κάθε παράγοντας είναι σημαντικός και η τυχόν άγνοιά του μπορεί να προκαλέσει την καταστροφή. Το Συμβούλιο Εμπορίας Κυπριακών Πατατών, στο στάδιο αυτό, άρχισε την εις βάθος ανάλυση των παραγόντων που καθόρισαν το, δυστυχώς, άσχημο αποτέλεσμα της εμπορίας, με κύριο σκοπό να ενημερώσει την Πολιτεία, αλλά και τους πατατοπαραγωγούς, για τα πραγματικά αίτια. O κύριος στόχος αυτής της ανάλυσης και ενημέρωσης, είναι να αποφευχθεί επανάληψη των ίδιων φαινομένων και την επόμενη χρονιά. Πιστεύουμε ότι η επανάληψη της ίδιας κατάστασης και τον επόμενο χρόνο, θα προκαλέσει το τελειωτικό πλήγμα για την κυπριακή πατατοκαλλιέργεια. Το ΣΕΚΠ κωδικοποίησε τους παράγοντες που επηρέασαν αρνητικά τη διάθεση των πατατών μας, κυριότεροι των οποίων είναι:1. Η κυπριακή πατατοκαλλιέργεια δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει, μετά από 40 χρόνια μονοπωλιακού καθεστώτος, το έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον της Ε.Ε. Τούτο οδήγησε στην πολυδιάσπαση των πατατοπαραγωγών. Παρ’ όλην την εντατική εκστρατεία που ανέλαβε το ΣΕΚΠ την περίοδο Σεπτεμβρίου 2003 - Μαΐου 2004. δεν έγινε κατορθωτή η ενότητα δράσης των πατατοπαραγωγών κάτω από μια ομπρέλα. Ο κύριος λόγος γι’ αυτό ήταν γιατί δεν είχαν γίνει αντιληπτές οι νέες συνθήκες που θα επικρατούσαν με την ένταξή μας στην Ε.Ε. Δεν ήταν δυνατό -κι αυτό αποδείχθηκε στην πράξη- να δημιουργηθούν, από τη μια μέρα στην άλλη, όλες οι αναγκαίες δομές από τις ομάδες πατατοπαραγωγών, και τον ιδιωτικό τομέα γενικότερα, που να διαδεχθούν με επιτυχία τις αρμοδιότητες του ΣΕΚΠ, όσον αφορά τον προγραμματισμό της παραγωγής και τη συσκευασία και εμπορία του προϊόντος στις διεθνείς αγορές, που τις εξασκούσε μονοπωλιακά, επαναλαμβάνω, για 40 χρόνια.2. Ενώ ήταν γνωστό, στο στάδιο του προγραμματισμού, ότι η χρονιά 2004/2005 θα ήταν δύσκολη για τις εξαγωγές κυπριακών πατατών, οι εισαγωγείς πατατοσπόρου, ή/και έμποροι/εξαγωγείς, είτε λόγω άγνοιας είτε σκόπιμα, εισήγαγαν υπερβολικά μεγάλες ποσότητες πατατοσπόρου, ειδικά των ποικιλιών Νίκολα και Σπούντα, με αποτέλεσμα να σταλθεί στην Ευρώπη μια ποσότητα 91.000 τόνων περίπου, ενώ κανονικά θα έπρεπε να εξαγάγουμε μια ποσότητα της τάξης των 65.000 - 70.000 τόνων.
Επιβάλλεται σωστός προγραμματισμός
ΕΡ: Ποιες εισηγήσεις θεωρείτε, ως Συμβούλιο Πατατών, αναγκαίες να υιοθετηθούν, ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον παρόμοια φαινόμενα, που πλήττουν την κυπριακή οικονομία; Σταθείτε, ειδικά, στο θέμα της ποσότητας και της ποιότητας πατατών, που πρέπει να παράγει η Κύπρος.ΑΠ: Ο σωστός, και προπαντός ο ενιαίος προγραμματισμός της παραγωγής με βάση τα δεδομένα της αγοράς, αποτελεί το κυριότερο μέτρο που θα πρέπει να ληφθεί. Το ΣΕΚΠ θα κάμει ό,τι περνά από το χέρι του, για να μην επαναληφθούν τα ίδια με την προηγούμενη χρονιά φαινόμενα.Το ΣΕΚΠ πιστεύει ότι μόνο με την ενότητα των πατατοπαραγωγών θα αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά τα προβλήματα και οι αδυναμίες που έχουν διαπιστωθεί την περασμένη χρονιά. Απαιτείται όπως παραδειγματιστούμε από τα λάθη μας και συμβάλουμε, ο καθένας με τον τρόπο του, στη διάσωση της πατατοκαλιέργειας στην Κύπρο. Το ΣΕΚΠ, μέσα στις νέες συνθήκες, θα λειτουργήσει δημιουργικά και αποτελεσματικά στα πλαίσια της νομοθεσίας του, όπως έκανε πάντοτε.Η Πολιτεία, με την τελευταία τροποποίηση του νόμου, δίδει τη δυνατότητα στο ΣΕΚΠ να λειτουργήσει και να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην κυπριακή πατατοκαλλιέργεια. Ήδη το Συμβούλιο άρχισε να υλοποιεί τις πρόνοιες της σχετικής νομοθεσίας, εκδίδοντας σχετική ανακοίνωση, που καλεί όλα τα νομικά και φυσικά πρόσωπα να ενταχθούν, αν το επιθυμούν, στον προγραμματισμό της παραγωγής και της εμπορίας των πατατών για τη χειμερινή και ανοιξιάτικη εσοδεία 2005/2006. Το ΣΕΚΠ θα συνεχίσει να αποτελεί τον κύριο σταθεροποιητικό παράγοντα στις προσπάθειες προσαρμογής της πατατοκαλλιέργειας στις συνθήκες ελεύθερης αγοράς, με τους λιγότερους κλυδωνισμούς και αναταράξεις. Θα συνεχίσει, επίσης, να συμβάλλει ουσιαστικά στην όλη προσπάθεια, με συνεχείς διαφωτιστικές συγκεντρώσεις, αλλά, κυρίως, με τα νέα συστήματα εκκαθάρισης των τιμών που εφαρμόζει, με βάση τα οποία οι παραγωγοί αντιλαμβάνονται τώρα με τον πιο καθαρό τρόπο την ανάγκη προσαρμογής της πατατοκαλλιέργειας προς τις απαιτήσεις της αγοράς.
Το κεκτημένο κατοχυρώνει δικαιώματα
ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ κεκτημένο κατοχυρώνει το δικαίωμα του κάθε παραγωγού να παίρνει τις δικές του αποφάσεις. Οι αποφάσεις αυτές είναι σεβαστές και το ΣΕΚΠ προσπάθησε να πείσει, όχι όμως και να επιβάλει τις απόψεις του. Σε όλες τις συγκεντρώσεις και στις ανακοινώσεις του, το Συμβούλιο ενημέρωνε τους παραγωγούς για την τεράστια δύναμη που έχουν στα χέρια τους και καλούνταν όλοι να αξιοποιήσουν κατάλληλα τη δύναμη αυτή, προς όφελος των ιδίων και της πατατοκαλλιέργειας γενικότερα. Η δύναμη αυτή συνεχίζει να υπάρχει στα χέρια των παραγωγών, οι οποίοι σήμερα είναι σοφότεροι από πέρυσι, γιατί έχουν αποκτήσει την εμπειρία μιας καταστροφής, λόγω κυρίως της διάσπασής τους.Το ΣΕΚΠ συνεχίζει τη εφαρμογή του στρατηγικού σχεδίου, που άρχισε εδώ και λίγα χρόνια και είναι προσαρμοσμένο στα νέα δεδομένα. Συγκεκριμένα, το Συμβούλιο θα επικεντρωθεί άμεσα στα ακόλουθα:• Στην πλήρη ενημέρωση των παραγωγών για τους λόγους που η εμπορία των πατατών την άνοιξη του 2005 ήταν καταστροφική για την πατατοκαλλιέργεια της Κύπρου, με στόχο την αποφυγή της επανάληψης των ίδιων λαθών.• Στον πλήρη και έγκαιρο προγραμματισμό των ενεργειών που θα αναλάβει, για την ολοκληρωμένη και αποτελεσματική εφαρμογή των προνοιών του νόμου, ιδιαίτερα της παραγράφου (α), που αποτελεί και υποχρέωσή του.• Στη αναδιάρθρωση των υπηρεσιών του ΣΕΚΠ, με στόχο τον εκσυγχρονισμό του και τη βελτίωση της απόδοσής του.• Στην ανάπτυξη τέτοιων διαδικασιών/μηχανισμών/εργαλείων, που θα συμβάλουν στην ενδυνάμωση των υφιστάμενων φορέων και, ενδεχομένως, στη δημιουργία νέων, με στόχο την ομαλή διαδοχή και ανάληψη βασικών αρμοδιοτήτων που έχει σήμερα το ΣΕΚΠ.
EΞΑΧΘΕΙΣΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΠΑΤΑΤΩΝ (ΣΕ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΤΟΝΟΥΣ)
ΣΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ και στο διάγραμμα που ακολουθεί, παρουσιάζονται οι εξαγωγές πατατών εαρινής εσοδείας κατά την περίοδο 2000-2005:
Από τα πιο πάνω προκύπτει ότι οι συνολικές ποσότητες πατατών εαρινής εσοδείας ανήλθαν στους 91.000 τόνους, σε σύγκριση με 73.000 τόνους κατά την προηγούμενη χρονιά, δηλαδή παρουσιάζεται αύξηση 24.,7% Το ΣΕΚΠ, σύμφωνα με τον τροποποιητικό νόμο που διέπει τη λειτουργία του σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς, ανέλαβε τον προγραμματισμό της παραγωγής για το 60% των παραγωγών, οι οποίοι, με δική τους απόφαση, μείωσαν αισθητά τις παραγόμενες ποσότητες πατατών για εξαγωγή. Φαίνεται, όμως, ότι δεν έγινε το ίδιο και από τους άλλους φορείς ή/και ιδιώτες.3. Οι τεράστιες ποσότητες εαρινών πατατών από το lσραήλ και την Αίγυπτο (πάνω από 400.000 τόνοι), οι οποίες χρονικά βρίσκονταν στην αγορά της Ε.Ε. μέχρι και τα μέσα του lούλη 2005, ενώ τα προηγούμενα χρόνια οι πατάτες αυτές τελείωναν στα μέσα του Απρίλη ¬αρχές Μαΐου. Βέβαια, πρώιμες πατάτες εξήγαγαν και το Μαρόκο, η Τυνησία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία και άλλες χώρες. Οι συνεχείς, μάλιστα, και μεγάλες εξαγωγές πατατών από το lσραήλ και την Αίγυπτο προκάλεσαν κορεσμό στις αγορές της Ευρώπης, με αποτέλεσμα τη ραγδαία πτώση των τιμών όλων των πρώιμων πατατών στην Ε.Ε. Η κατάσταση αυτή ήταν πρωτοφανής για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Το ΣΕΚΠ έγκαιρα διαπίστωσε τον παράγοντα αυτό και ενημέρωσε ανάλογα τον Υπουργό Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος.4. Σχεδόν όλοι οι έμποροι συνεργάτες του ΣΕΚΠ στην Ευρώπη, αλλά και άλλοι, προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν όσο μπορούσαν την πολυδιάσπαση των παραγωγών και οδήγησαν την εμπορία των κυπριακών πατατών σε πρωτόγνωρες καταστάσεις. Οι μεγάλες ποσότητες κυπριακών πατατών που είχαν συγκεντρωθεί στις αποθήκες της Ευρώπης, έδωσε τη δυνατότητα στους Ευρωπαίους εισαγωγείς να εκμεταλλευτούν στο έπακρο την κατάσταση αυτή. Να σημειωθεί πως το ίδιο έγινε και στην περίπτωση των πατατών από το Ισραήλ και την Αίγυπτο.5. Η συμπεριφορά ορισμένων Κύπριων εξαγωγέων, που τα έβαλαν με το ΣΕΚΠ και, σε τελευταία ανάλυση, με την κυπριακή πατατοκαλλιέργεια, ρίχνοντας τις τιμές των πατατών, κάποτε χωρίς κανένα ουσιαστικό λόγο. Να σημειωθεί πως, σχεδόν όλοι οι εξαγωγείς χρησιμοποιούσαν πάντοτε τις τιμές του ΣΕΚΠ σαν ομπρέλα. Κάποιοι άλλοι, επίσης, έστελλαν πατάτες σε ξένους εισαγωγείς, αλλά οι ίδιοι δεν φαίνεται να είχαν κανένα λόγο στις τιμές τις οποίες αποφάσιζαν οι ξένοι.6. Ο ρόλος του ΣΕΚΠ ήταν καθοριστικός. Παρ’ όλην την τάση που υπήρχε του έντονου ανταγωνισμού τιμών στις διάφορες αγορές μεταξύ των Κύπριων εξαγωγέων, το Συμβούλιο προσπάθησε να κρατήσει τις τιμές σε ψηλά επίπεδα, δίνοντας τη δυνατότητα σε άλλους εξαγωγείς να διαθέσουν τις πατάτες σε σχετικά ψηλές τιμές, παρ’ όλες τις δυσκολίες που προκάλεσε στο ίδιο η τακτική αυτή.7. Παρουσιάστηκαν προβλήματα ποιότητας σε φορτία πατατών που έχουν εξαχθεί (όχι από το ΣΕΚΠ). Τούτο οφείλεται στην απειρία των εξαγωγέων ή στην προσπάθεια εξοικονόμησης χρημάτων συσκευασίας και αποστολής των πατατών, αλλά και στο σύστημα ελέγχου που εξανεμίστηκε με την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. Οι κυπριακές πατάτες συγκαταλέγονται ανάμεσα στις πιο ακριβοπληρωμένες πατάτες στον κόσμο, πράγμα που βασικά συνδέεται με ό,τι ονομάζεται «καλή ποιότητα». Η διατήρηση του καλού ονόματος της κυπριακής πατάτας θα πρέπει να αποτελεί, πιστεύω, τον κύριο στόχο της πολιτικής μας για διατήρηση της κυπριακής πατατοκαλλιέργειας.Οι πιο πάνω παράγοντες αποτελούν, κατά την άποψή μας, τους βασικούς παράγοντες που καθόρισαν και το άσχημο αποτέλεσμα της διάθεσης πατατών εαρινής εσοδείας. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν θα υπήρχαν και δεν θα καθόριζαν το αποτέλεσμα, αν οι πατατοπαραγωγοί παρέμεναν ενωμένοι και ακολουθούσαν ένα σώφρονα προγραμματισμό της παραγωγής, τόσο σε ποικιλίες, αλλά, κυρίως, σε ποσότητες στον κατάλληλο χρόνο, με βάση τις ανάγκες της αγοράς.